ایزو، سرعت شاتر و دیافراگم سه رکن اصلی در عکاسی هستند و تاثیر زیادی بر روی تصاویر دارند. برای اینکه بتوان تصاویر زیبایی ثبت کرد، نیاز به تنظیم ایزو در مقدار مناسب است. بهتر است ببینیم مقدار و حساسیت ایزو در عکاسی چقدر است و چه تاثیری بر روی عکس نهایی دارند؟
ایزو ISO چیست؟
به زبان ساده میتوان گفت ایزو یکی از تنظیمات مهم در دوربین عکاسی است که عکس را تیره یا روشن می‌کند. با افزایش مقدار ایزو عکس‌ها به تدریج روشن‌تر می‌شوند. برای همین ایزو به عکاس کمک می‌کند تا در محیط‌های تاریک به عکسبرداری بپردازد و تصاویر روشنی را ثبت کند. همچنین ایزو باعث می‌شود تا در تنظیمات دیافراگم و سرعت شاتر به شکل انعطاف‌پذیرتری عمل شود.
حال افزایش ایزو عواقب و مشکلاتی هم در پی دارد. تصاویری که با ISO بالا ثبت می‌شوند، دانه‌های زیادی را در بر دارند که به عنوان نویز شناخته می‌شوند. برای همین تنها زمانی میتوان میزان ایزو را افزایش داد که نتوان عکس را از طریق سرعت شاتر یا دیافراگم روشن کرد. برای مثال اگر استفاده از سرعت شاتر بیشتر سبب تار شدن سوژه شود، میتوان به سراغ ایزو رفته و از طریق آن به روشن کردن تصویر پرداخت.
معنی ISO چیست؟
ISO مخفف International Organization for Standardization است. با این حال ایزو دوربین مستقیما به سازمانی که استانداردهای مختلف فناوری و محصول را ارائه می‌کند، اشاره ندارد. استانداردهای فیلم به نام ASA و DIN در سال 1974 با استانداردهای ISO ترکیب شدند و از آن زمان مفهوم ایزو را شکل دادند. اگرچه ایزو در ابتدا تنها حساسیت فیلم را تعریف می‌کرد، اما بعدها توسط سازندگان دوربین‌های دیجیتال با هدف حفظ سطوح روشنایی مورد استفاده قرار گرفت.
ایزو و حساسیت نور
همانطور که متوجه شدیم ایزو میزان حساسیت حسگر عکس به نور را مشخص می‌کند. هر چقدر میزان ایزو بیشتر باشد، حساسیت حسگر به نور بیشتر و هر چقدر میزان ایزو کمتر باشد، حساسیت حسگر به نور کمتر می‌شود. علاوه بر این ایزو بر روی نورسنجی عکس نیز تاثیر مستقیم دارد. حساسیت بیشتر به نور باعث شده تا نور شدیدتر باشد. حساسیت کمتر به نور هم میزان روشنایی را کاهش می‌دهد.
کارکرد حسگر دوربین به شبکیه چشم انسان شباهت دارد. زمانی که حساسیت بالا باشد، حسگر نور آمبیانس را تقویت می‌کند. از آنجایی که میزان نور افزایش پیدا کرده است، نور ورودی هم بیشتر می‌شود. از این رو ایزوی بالاتر باعث می‌شود تا نور بیشتری برای عکاسی فراهم شود. از سوی دیگر افزایش ایزو در هر زمانی هم کار درستی نبوده و سبب ایجاد نویزهای بیشتر در تصویر می‌شود. برای همین بهتر است ایزو در کمترین میزان پیش فرض دوربین تنظیم شود. معمولا ایزو 100 بهترین گزینه است. اما برخی از دوربین‌ها به خصوص دوربین‌های DSLR جدید از ایزوی 50 برخوردار هستند. ایزو کمتر سبب نویز کمتر در تصویر شده و کیفیت آن را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهد.
مقدار ایزوهای متداول در دوربین عکاسی
هر دوربین عکاسی دارای محدوده متفاوتی از مقدار ایزو است که کاربر میتواند از آنها استفاده نماید. در رابطه با مقادیر رایج در این زمینه میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- ISO 100 (ایزو پایین)
- ISO 200
- ISO 400
- ISO 800
- ISO 1600
- ISO 3200
- ISO 6400 (ایزو بالا)
به زبان ساده وقتی سرعت ISO دوربین خود را دو برابر می‌کنید، روشنایی عکس را نیز دو برابر می‌کنید. برای همین یک عکس در ISO 400 دو برابر روشن‌تر از ISO 200 خواهد بود که این مورد نیز خود دو برابر روشن تر از ISO 100 است.
Base ISO یا ایزو پایه به چه معناست؟
پایین‌ترین ISO بومی دوربین عکاسی ایزو پایه یا base ISO نامیده می‌شود. در واقع کمترین مقدار ایزو که روی دوربین قابل تنظیم است به عنوان ایزو پایه شناخته می‌شود. این مقدار در دوربین‌های عکاسی متفاوت بوده و توسط شرکت سازنده مشخص می‌شود. در بسیاری از دوربین‌های مدرن و DSLR ایزو پایه معادل با 100 است. اما برخی از دوربین‌های امروزی همچون Fuji X-T2 و حتی دوربین‌های قدیمی دارای ایزو بیس 200 هستند. base ISO جزو تنظیمات بسیار مهم است. چرا که به کاربر امکان می‌دهد به تصاویر با بالاترین کیفیت دست پیدا کند و میزان نویز را به حداقل خود برساند.
چگونه ISO دوربین عکاسی را تغییر دهیم؟
تغییر میزان ISO از دوربینی به دوربین دیگر متفاوت است. در اینجا به بررسی چند روش متداول برای تغییر ایزو دوربین می‌پردازیم.
- برای شروع باید حالتی را وارد کرد که به شما امکان انتخاب ISO را می‌دهد. برای همین باید از حالت خودکار خارج شده و به حالت دستی، اولویت شاتر، اولویت دیافراگم و یا Program بروید.
- در دوربین‌های DSLR سطح پایه و دوربین‌های بدون آینه باید یک منو (احتمالا منوی quick menu) را باز کرده و به سراغ بخش ISO بروید. در این بخش باید مقدار ایزو مورد نظر خود را انتخاب کنید و یا آن را بر روی حالت Auto تنظیم نمایید.
- برای دوربین‌های سطح بالاتر ممکن است یک دکمه اختصاصی “ISO” بر روی بدنه دوربین وجود داشته باشد. هنگام چرخاندن یکی از چرخ‌ها آن را فشار داده تا تنظیم ایزو صورت بگیرد. دوربین‌های دیگر هم ممکن است یک چرخ اختصاصی داشته باشند که تنظیمات ISO مختلف آن مشخص شده است.
- در صورتی که همچنان نسبت به تنظیم ایزو دوربین عکاسی خود مطمئن نیستید، میتوانید به سراغ دفترچه راهنمای دوربین خود بروید و نحوه تنظیم ایزو را بررسی نمایید. نحوه تنظیم ایزو بسیار مهم بوده و هر فرد عکاسی باید نسبت به آن اطلاع داشته باشد. چرا که ممکن است در شرایط کم نور قرار گرفته و نیاز به عکسبرداری از سوژه مورد نظر خود داشته باشد.
درجات ایزو مختلف در عکاسی
برخی عکاسان به خصوص عکاسان مبتدی، در انتخاب مقدار ایزو مشکل دارند. از آنجایی که دلیل خاصی برای ارائه طیف وسیعی از مقدار ایزو در دوربین عکاسی وجود دارد، باید از هر یک از آنها در شرایط محیطی خاص استفاده کرده تا بهترین نتیجه حاصل شود. در زیر به بررسی میزان ایزو در شرایط مختلف می‌پردازیم.
-
بهترین زمان برای استفاده از ایزو پایین
همانطور که در بخش‌های قبلی اشاره کردیم، بهترین حالت این است که همواره از کمترین میزان ایزو دوربین یعنی ایزو پایه برای عکاسی استفاده شود. این مقدار معمولا در حدود 100 الی 200 است. در صورتی که نور محیط کافی باشد، مشکلی در این زمینه به وجود نیامده و میتوان با Base ISO نیز با کیفیت‌ترین تصاویر را ثبت کرد. در این شرایط میزان نویز تصاویر کاهش پیدا کرده و وضوح آنها بیشتر می‌شود.
حتی در برخی از محیط‌های کم نور و تاریک هم میتوان از ایزو پایین استفاده کرد. اما بهتر است سرعت شاتر در عکاسی کاهش پیدا کرده و از شاتر طولانی استفاده شود. این کار باعث می‌شود تا دوربین نور بیشتری جمع کند و تصویر را روشن‌تر نماید.
-
بهترین زمان برای استفاده از ایزو بالا
با اینکه استفاده از ایزو پایین ایده‌آل است، اما در برخی مواقع نیاز به استفاده از ایزو بالا است. چرا که گاهی برای استفاده از ایزو پایین باید سرعت شاتر را طولانی‌تر کرده تا نوردهی عکس مناسب‌تر شود. حال از آنجایی که سرعت شاتر طولانی برای عکاسی از سوژه‌های متحرک امکانپذیر نیست، باید تعادل مناسبی بین میزان ایزو و سرعت شاتر در نظر گرفته شود. این کار باعث می‌شود تا نوردهی عکس مناسب شده و در عین حال تصویر دچار حالت Motion Blur نشود. پس در این حالت باید مقدار ایزو افزایش پیدا کند تا تصاویر بدون نویز و به شکل واضح ثبت شوند.
4 مرحله مهم برای افزایش کیفیت عکس با ایزو
- تنظیمات دیافراگم در عکاسی را به نوعی انتخاب کنید که قادر به ایجاد عمق مناسب به عکس‌های خود باشید.
- ایزو دوربین را بر روی مقدار ایزو پایه قرار داده و سرعت شاتر را به نحوی تنظیم کنید که نوردهی عکس مناسب باشد. انتخاب حالت خودکار برای سرعت شاتر هم میتواند مناسب باشد.
- در صورتی که سوژه محو شده و عکس لرزش پیدا کرده است، باید مقدار ایزو را به تدریج افزایش دهید. مقدار افزایش باید تا جایی باشد که عکس دیگر محو شده و لرزیده نباشد.
- اگر احساس کردید میزان ایزو بیش از حد افزایش پیدا کرده است، میتوانید به سراغ دیافراگم بروید و اندازه بزرگتری را برای آن در نظر بگیرید. با بزرگ شدن دریچه دیافراگم نور بیشتری وارد لنز شده و نوردهی عکس بهتر می‌شود.
جمع بندی
با توجه به موارد اشاره شده در متن به این پی می‌بریم که سرعت شاتر، اندازه دیافراگم و میزان ایزو سه اصل مهم در عکاسی هستند و همگی در ارتباط با هم می‌باشند. عکاسان باید سعی کنند تعادل مناسبی را بین این سه مورد برقرار کرده تا تصاویر زیبا و باکیفیتی را به ثبت برسانند. به عنوان یک قاعده کلی در نظر داشته باشید که برای تنظیم نوردهی عکس یا باید از ایزو استفاده شود و یا میزان سرعت شاتر تغییر پیدا کند. تنظیم این متغیرها در ارتباط با هم بوده و گاهی اوقات نیاز است یکی از آنها قربانی متغیر دیگر شود. در صورتی که موارد اشاره شده را رعایت نمایید، میتوانید تصاویر با کیفیتی را ثبت کنید و از ایجاد نویز در آنها جلوگیری نمایید.