عکاسی دنیای جذاب و متنوعی است که در آن، خلاقیت حرف اول را می‌زند. گاه برای خلق تصاویری خاص و منحصربه‌فرد، نیاز به استفاده از لنزهایی داریم که با دوربین ما سازگار نیستند. در این شرایط، آداپتور لنز به‌عنوان یک راه‌حل کارآمد، به کمک ما می‌آید.
با روی‌آوردن نیکون و کانن به بازار دوربین‌های بدون آینه (Mirrorless) و در نتیجه معرفی مانت‌های لنز جدید، و با توسعه لنزهای عالی توسط سونی و فوجی برای سیستم‌هایشان، سؤالی که به‌وفور پرسیده می‌شود در مورد آداپتورهای لنز است. آداپتورهای لنز چیز جدیدی نیستند و قدمت آنها حداقل به چند دهه قبل برمی‌گردد (تاریخچة دقیقی از زمان اختراع آنها یافت نشده است).
اما با گذشت زمان، آداپتورهای لنز به ابزاری رایج برای عکاسان و فیلم‌برداران تبدیل شده‌اند – پس بیایید درباره‌ی آنها صحبت کنیم.
آداپتور لنز چیست؟
آداپتور لنز، قطعه‌ای فلزی است که به شما امکان می‌دهد لنزهای مختلف را به بدنه دوربین خود متصل کنید، حتی اگر لنز و دوربین از برندهای مختلف یا دارای مانت‌های غیر هم‌خوان باشند.
هنگامی که برای اولین‌بار دوربین خود را خریداری می‌کنید، چه جزو دوربین‌های DSLR باشد و چه بدون آینه، یک سیستم مانت لنز در جلوی آن خواهید داشت. این مانت برای تعویض آسان لنزهای دوربین شما طراحی شده است و با یک فشار سریع دکمه و چرخش، امکان تغییر فاصله کانونی، سرعت دیافراگم و موارد بسیار دیگری را فراهم می‌کند.
این مانت‌های لنز تقریباً به طور انحصاری از فلز ساخته شده‌اند و از نظر طراحی ساده هستند. روی آنها چند پین تماس وجود دارد که دوربین با لنز ارتباط برقرار کند. درحالی‌که این مانت‌های لنز را واقعاً نمی‌توان تغییر داد (اگرچه قبلاً این کار انجام شده است)، اما می‌توان آنها را با استفاده از یک آداپتور لنز، برای کار با انواع بیشتری از لنزها تطبیق داد.
این بدان معناست که شما قادر خواهید بود لنزهای Canon EF را به دوربین‌های سونی E-mount، لنزهای Nikon F-mount را به جدیدترین دوربین‌های سری Z آنها و حتی در برخی موارد لنزها و دوربین‌هایی را با اندازه سنسور متفاوت مانند تبدیل لنزهای مانت EF برای کار بر روی پلتفرم فوجی GFX تغییر دهید. با آداپتورهای لنز، شما می‌توانید پلتفرم دوربین خود را بسیار راحت‌تر تغییر دهید و حتی برخی از لنزهای قدیمی را نیز امتحان کنید.
چگونگی عملکرد آداپتورهای لنز
اساساً مفهوم آداپتورهای لنز ساده است. با پین‌ها و صفحات تماسی که روی لنزها و پایه‌های لنز وجود دارند آشنایی دارید؟
تمام کاری که یک مانت دوربین انجام می‌دهد، هدایت مجدد اطلاعات ارسالی از این پین‌ها و “ترجمه” آنها است تا بدنه دوربین بتواند اطلاعات ارسال شده از لنز را بخواند. این کار (معمولاً) به شما امکان می‌دهد از فوکوس خودکار بهره برده، عدد دیافراگم صحیح را به دست آورید و از لنز همان‌طور که برای دوربین ساخته شده استفاده کنید.
اینها آداپتورهای الکترونیکی هستند که در سال‌های اخیر محبوبیت بیشتری پیدا کرده‌اند و ارتباط لنز و دوربین را حفظ می‌کنند و مطمئناً آینده آداپتورهای لنز را رقم می‌زنند – اما آداپتورهای مکانیکی نیز وجود دارند. این آداپتورها در اصل فقط یک صفحه فلزی هستند که لنز را به یک طرف و دوربین را به‌طرف دیگر متصل می‌کند.
در این حالت هیچ ارتباطی بین این دو وجود ندارد، بنابراین داده‌های EXIF شما هنگام عکاسی خالی خواهند بود. همچنین برای حفظ عملکرد و کنترل لنز، به لنزهایی نیاز دارید که امکان تنظیم دیافراگم به‌صورت دستی را داشته باشند.
تقویت‌کننده‌های سرعت و آداپتورهای لنز تخصصی
بعضی از تبدیل‌گرهای لنز، امکانات بیشتری نسبت به بقیه دارند و می‌توانند کیفیت و شارپنس عکس‌های شما را تحت‌تأثیر قرار دهند. برای مثال، بعضی از این تبدیل‌گرها می‌توانند لنزهایی که برای سنسورهای کوچک‌تر ساخته شده‌اند را روی دوربین‌هایی با سنسور بزرگ‌تر کار بیندازند. مثلاً می‌توان با یک تبدیل‌گر، لنز Canon EF را روی دوربین سنسور میکرو چهار سوم (m4/3) استفاده کرد. برعکس این کار هم ممکنه، پس بیایید ببینیم چطور کار می‌کنند.
آداپتورهای «تقویت‌کننده سرعت» چگونه کار می‌کنند؟
هنگام استفاده از لنزی خاص روی حسگر بزرگ‌تری که برای آن طراحی نشده، از مبدل‌هایی با عنوان تقویت‌کننده سرعت (Speed Booster) استفاده می‌شود. دلیل این نام‌گذاری این است که این مبدل‌ها باعث کوتاه‌شدن فاصله کانونی و افزایش دیافراگم لنز می‌شوند؛ در واقع، آنها برعکس مبدل‌های تله کنورتر عمل می‌کنند.
مبدل تله کنورتر با استفاده از یک لنز محدب (لنز بزرگ‌نما) فاصله کانونی لنز را با ضریب ۱.۴ برابر، ۲ برابر و حتی ۴ برابر افزایش می‌دهد. در نتیجه، هنگام عکاسی با این لنزها، نور کمتری جمع‌آوری می‌شود و بسته به میزان بزرگ‌نمایی، یک یا چند استاپ نور را از دست می‌دهید. تقویت‌کننده سرعت، این مفهوم را برعکس می‌کند – با قراردادن یک لنز بین حسگر و لنز، فاصله کانونی را کاهش می‌دهد (تا بهتر فریم حسگر را پر کند) و نور بیشتری را به لنز وارد می‌سازد و در نتیجه یک استاپ نور اضافی به شما می‌دهد.
این امر باعث می‌شود تا بتوانید دامنه لنزهای قابل‌استفاده خود را به طور چشمگیری گسترش دهید و درعین‌حال، افکت‌های واقعاً منحصربه‌فردی به دست آورید.
سایر آداپتورهای لنز تخصصی
علاوه بر مبدل‌های راه دور و آداپتورهای تقویت‌کننده سرعت، چند نوع آداپتور دیگر نیز وجود دارند که به لنز یا مانت دوربین شما ویژگی‌های خاصی می‌بخشند که در حالت عادی فاقد آنها است.
پرکاربردترین نوع این آداپتورها، مدل‌هایی هستند که فیلتر داخلی دارند و فیلترهای چگالی خنثی متغیر، رایج‌ترین نوع آنها به شمار می‌رود.
فیلترهای چگالی خنثی (ND) به طور خلاصه میزان نور ورودی به لنز را محدود می‌کنند و به شما امکان می‌دهند تا حرکت را مات یا حتی سرعت شاتر را کاهش دهید تا بتوانید از فلاش به طور مؤثرتری در محل استفاده کنید. داشتن فیلتر در پایه لنز (که منجر به فیلتر بسیار کوچک‌تری می‌شود) ذاتاً فرایندی بسیار مقرون‌به‌صرفه‌تر است، زیرا به‌عنوان یک راه‌حل واحد برای همه لنزها عمل می‌کند و از اکثر فیلترهای سنتی کوچک‌تر است. به همین دلیل است که مشاهده سیستم‌های فیلتر کشویی برای لنزهای تله فوتو بزرگ، مانند لنز Canon EF 200-400mm f/4L IS USM Extender 1.4x، معمول است.
مزایای استفاده از آداپتور لنز
از مزایای استفاده از آداپتورهای لنز می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- 1. افزایش تنوع لنزها: با استفاده از آداپتور لنز، می‌توانید از تنوع بسیار بیشتری از لنزها استفاده کنید و به خلاقیت خود در عکاسی جولان دهید. به عنوان مثال، اگر از دوربین کانن استفاده می‌کنید، می‌توانید با استفاده از آداپتور، از لنزهای نیکون نیز استفاده کنید.
- 2. صرفه‌جویی در هزینه: خرید آداپتور لنز، به مراتب ارزان‌تر از خرید یک لنز جدید است. اگر به لنز خاصی با ویژگی‌های منحصر به فرد نیاز دارید، اما این لنز با دوربین شما سازگار نیست، می‌توانید با استفاده از آداپتور، از آن لنز بدون نیاز به صرف هزینه زیاد برای خرید لنز جدید استفاده کنید.
- 3. حفظ لنزهای قدیمی: با استفاده از آداپتور لنز، می‌توانید از لنزهای قدیمی خود که برایتان خاطره‌انگیز هستند، همچنان استفاده کنید. اگر لنزهای قدیمی با کیفیتی دارید که دیگر با دوربین جدیدتان سازگار نیستند، می‌توانید با استفاده از آداپتور، به آنها جان دوباره‌ای ببخشید.
- 4. افزایش فاصله کانونی: برخی از آداپتورها، فاصله کانونی لنز را افزایش می‌دهند. این قابلیت برای عکاسی از سوژه‌های دوردست، مانند حیات وحش یا پرتره‌های ورزشی، بسیار مفید است.
- 5. ایجاد جلوه‌های ویژه: برخی از آداپتورها، امکان ایجاد جلوه‌های ویژه بصری را در عکس‌ها فراهم می‌کنند. این جلوه‌ها می‌توانند خلاقیت و تنوع را به عکس‌های شما اضافه کنند.
- 6. اصلاح دیافراگم: برخی از آداپتورها، امکان تنظیم دیافراگم لنز را به شما می‌دهند. این قابلیت برای عکاسی در شرایط نوری مختلف، بسیار مفید است.
- کاربردهای علمی: آداپتورهای لنز در کاربردهای علمی مانند میکروسکوپی و تلسکوپی نیز استفاده می‌شوند.
- سهولت استفاده: استفاده از آداپتور لنز بسیار آسان است و نیاز به دانش فنی خاصی ندارد.
- تنوع برند: آداپتورهای لنز در برندهای مختلف و با قیمت‌های متنوع موجود هستند.
سخن پایانی
آداپتور لنز، ابزاری کارآمد و مفید برای عکاسان است که به آنها امکان می‌دهد از تنوع بسیار بیشتری از لنزها استفاده کنند. اگر به دنبال خلاقیت در عکاسی هستید و یا می‌خواهید از لنزهای قدیمی خود استفاده کنید، آداپتور لنز می‌تواند یک راه‌حل مناسب برای شما باشد.
همچنین هنگام خرید مبدل‌های لنز می‌بایست به نکاتی همچون کیفیت ساخت آن، سازگاری آداپتور با لنز و دوربین و ویژگی‌ها و قابلیت‌های موردنظر ازجمله فوکوس خودکار توجه نمایید.